W praktyce często się zdarza, że pojęcia „prawnik”, „adwokat”, „radca prawny” stosowane są zamiennie. W rzeczywistości nie są to jednak synonimy, dlatego warto poniżej wyjaśnić te terminy i przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice.
Kim jest prawnik?
Prawnik to osoba, która ukończyła studia prawnicze i ma tytuł magistra. Studia na kierunku prawo mają formę jednolitych studiów magisterskich i trwają 5 lat. Nie ma (jeszcze) uprawnień do wykonywania zawodu adwokata czy radcy prawnego.
Każdy adwokat i radca prawny jest prawnikiem, ale nie każdy prawnik jest adwokatem albo radcą prawnym.
Prawnik (magister prawa) może być zatrudniony np. w urzędzie, w dziale prawnym korporacji, świadczyć usługi prawnicze na rzecz różnych firm jako niezależny doradca, czy być zatrudniony jako personel pomocniczy (np. asystent) w kancelariach. Nie może jednak reprezentować stron przed sądami jako profesjonalny pełnomocnik i nie może być wspólnikiem kancelarii adwokackiej albo radcowskiej.
Szukasz sprawdzonego prawnika? Sprawdź adwokat Opole.
Aplikant adwokacki i aplikant radcowski
Aplikant adwokacki i radcowski to prawnik, który jest w trakcie specjalnego szkolenia – aplikacji – by zostać w przyszłości adwokatem albo radcą prawnym. Żeby dostać się na każdą z tych aplikacji należy zdać ogólnopolski egzamin wstępny. Terminy i inne informacje dotyczące egzaminów wstępnych są corocznie ogłaszane są przez Ministra Sprawiedliwości Obie aplikacje trwają 3 lata, podczas których należy uczęszczać na zajęcia, podchodzić do egzaminów cząstkowych, jak i zaliczać praktyki. Okręgowe Izby Adwokatów i Radców Prawnych wyznaczają patrona dla każdego aplikanta, którego zadaniem jest przygotowanie go do zawodu. Po ukończonej aplikacji należy co do zasady zdać jeszcze ogólnopolski egzamin zawodowy (występują tutaj wyjątki np. dla osób, które mają stopnie i tytuły naukowe).
Po odbyciu pół roku aplikacji zarówno aplikanci radcowscy, jak i aplikanci adwokaccy, mają uprawnienia, by zastępować adwokata lub radcę prawnego przed sądem.
Adwokat
Adwokat to osoba, która ma uprawnienia do wykonywania zawodu adwokata, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (zobacz: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19820160124). Adwokaci wykonują zawód zaufania publicznego zajmujący się świadczeniem pomocy prawnej, są zrzeszeni w samorządzie adwokackim, obowiązują ich zasady etyki zawodowej oraz podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. W przeciwieństwie do radców prawnych, urzędowy strój adwokata – toga – ma zielony żabot. Co więcej, adwokat nie może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Radca prawny
Radca prawny to osoba, która ma uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (zobacz: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19820190145). Radcowie prawni wykonują zawód zaufania publicznego zajmujący się świadczeniem pomocy prawnej, są zrzeszeni w samorządzie radcowskim, obowiązują ich zasady etyki zawodowej oraz podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. W przeciwieństwie do adwokatów, urzędowy strój radcy prawnego – toga – ma niebieski żabot.
Adwokat i radca prawny – podsumowanie podobieństw i różnic
Podobieństwa
· Zarówno żeby zostać adwokatem, jak i radcą prawnym, trzeba uzyskać najpierw dyplom magistra, a następnie co do zasady odbyć aplikację.
· Zarówno adwokat, jak i radca prawny mogą reprezentować strony przed sądami i organami ścigania oraz organami administracji publicznej.
· Oba zawody mają swoje samorządy – adwokacki i radcowski – w ramach których funkcjonują izby oraz rady; na poziomie ogólnopolskim funkcjonują Naczelna Rada Adwokacka (zobacz: https://www.nra.pl) i Krajowa Izba Radców Prawnych (zobacz: https://kirp.pl), które na swoich stronach udostępniają wiele istotnych informacji dotyczących tych zawodów prawniczych.
· W przypadku obu zawodów obowiązują zasady etyki zawodowej oraz dyscyplinarna odpowiedzialność zawodowa.
Różnice
· Adwokat nie może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
· Toga adwokata ma zielony żabot i wykończenia w tym samym kolorze, a toga radcy prawnego ma żabot i wykończenia niebieskie.
· Do 1 lipca 2015 r. radcy prawni nie mieli uprawnień do występowania w roli obrońca w sprawach karnych.
